8 Eylül 2008 Pazartesi

Şavşat Tibet Kilisesi

Şavşat Tibet ManastırıTibet Kilisesi Artvin İli, Şavşat İlçesi, Cevizli Köyü’ndedir. Tbeti Manastırı’ndan günümüze bir kilise ve bir şapel ulaşmıştır.

Şavşat Tibet Kilisesi Kilise Gürcü kralı Kuropalates Gurgen’in ölümünden sonra oğlu Aşot Kuhi (899–918) tarafından inşa ettirilmiştir. Meryemana’ya adanmış olan kilise Piskopos Stephane tarafından kutsanarak ibadete açılır.

Manastır kısa sürede sonra bölgenin önemli dini ve kültür merkezi haline gelir. 995 yılında burada yazılmış olan ve çok büyük sanatsal değer taşıyan bir İncil bugün St. Petersburg Halk Kütüphanesi’ndedir. Dıştan onaltıgen içten yuvarlak bir plana sahip olan bu kilisenin üzerine bilinmeyen bir nedenle, 11. yüzyılın ilk yarısında yeni bir kilise inşa edilir. Kilise 12. ve 13. yüzyıllarda birkaç önemli onarım daha geçirir. Bu onarımlar sırasında kilisenin dış duvarları düzgün kesme taşlarla kaplanır ve yine dış duvarlara kabartma tekniğinde süslemeler yapılır.

Bölgenin İslamlaşmasından sonra kilise cami olarak kullanılmaya başlanır. 1885 yılında kubbesine yıldırım düşmesi sonucu hasar görmüş olan kilisenin camii işlevi 1889 yılında sona erer. Bir süre yanındaki okulun tiyatro salonu olarak kullanılan kilisenin 1953 yılında kubbesi ile birlikte batı bölümü tamamen yıkılır. Manastır kilisesi, kuzeyine bitişen şapeliyle birlikte 22.40x22.80 m. boyutlarındadır. Kilisenin orijinal planı, sonradan yapılan eklemelerle çok değişmiştir. Günümüze harap halde ulaşan kilise serbest haç planlıdır. Kiliseye giriş batı haç kolunun kuzey duvarından sağlanır.

Orta mekan dört serbest destek üzerinde yükselen kubbe ile örtülmüş ve dört yönde haç kolları ile genişletilmiştir. Doğuda apsis ve iki yanında ikişer katlı birer oda vardır.

Kilisenin batı haç kolunda bir galeri katı ve kuzey haç kolunun dış duvarına bitişik bir şapel bulunur. Kilisenin günümüze ulaşan doğu ve güney duvarları düzgün kesme taşlarla örülmüştür.

Duvar yüzeyleri üç kademeli kör kemer dizileri ile hareketlendirilmiştir. Dışta pencere ve kapı çerçevelerine kabartma tekniğinde geometrik ve bitkisel bezemeler işlenmiştir.